Een van de grootste oorzaken waardoor we niet lekker in ons vel zitten is het patroon van zelfafwijzing. Hierdoor raken we gestrest, gefrustreerd, down, depressief en burn-out. Onbewust en bijna geheel automatisch wijzen we ons zelf af. Het patroon van zelfafwijzing is een patroon die vanuit onze kindertijd is ontstaan.
Hieronder enkele voorbeelden:
- Op school wordt je gewezen op fouten als je een proefwerk maakt. Met rode cijfers staat aangegeven wat je fout hebt gedaan. Hierdoor leer je onbewust te focussen op dingen die je fout doet en benoem je herhaaldelijk wat je fout hebt gedaan.
- Je ouders roepen regelmatig dit mag niet, dat doe je verkeerd en geven je een standje als je het de volgende keer toch doet. Hierdoor ontstaat een gedachten constructie waarmee je jezelf op je kop geeft als je iets verkeerd doet.
- Je wordt uitgelachen als je iets ‘verkeerd’ doet. Je ontwikkeld hiermee een angst voor afwijzing. Telkens als je jezelf betrapt dat je iets ‘verkeerd’ doet ben je boos op jezelf of vind je jezelf belachelijk. Hiermee wijs je jezelf af.
- Je wordt geplaagd dat je er raar uit ziet of stomme kleding aan hebt. Al gauw vindt je nadien van jezelf dat je er raar uit ziet en durf je geen aparte kleding meer te dragen.
Het patroon van zelfafwijzing is vreemd genoeg een beschermingsmechanisme. Onbewust probeer je door jezelf af te wijzen, te voorkomen dat je in een situatie terecht komt waarbij je wordt afgewezen. Het is namelijk minder pijnlijk om jezelf af te wijzen dan dat anderen dat bij je doen. Het mag duidelijk zijn dat het beschermingsmechanisme niet erg handig is.
Iedereen heeft een ander verleden en hiermee verschillende oorzaken waarmee patronen van afwijzing zijn gevormd. Doordat je jarenlang automatisch jezelf op allerlei manieren afwijst ben je daarin behoorlijk geconditioneerd. Het is dan ook niet gemakkelijk om dit automatische gedragsaspect in één keer om te buigen.
Er zijn heel veel manieren hoe we ons zelf afwijzen:
- Je wijst jezelf af nadat je een fout hebt gemaakt
- Je bent boos of kwaad op jezelf
- Je baalt van jezelf
- Je vindt jezelf lelijk, te mager of te dik
- Je schaamt jezelf en keurt jezelf hiermee af
- Je voelt je schuldig of slecht
- Je vindt jezelf lomp of dom
- Je baalt ervan dat je boos of kwaad bent geweest
- Je vindt jezelf atechnisch of onhandig
Een andere vorm van afwijzing is denken wat een ander van je vindt.
Meestal zijn dergelijke gedachten niet positief. Het kan zijn dat je denkt dat de ander je dom, vervelend, onhandig, lelijk of arrogant vindt. In feite hebben dergelijke gedachten hetzelfde effect als ik ben dom, vervelend, onhandig, lelijk of arrogant. Het zijn rechtstreekse afwijzingen.
Hoe kun je zelfafwijzingen stoppen?
Op het moment dat het je opvalt dat je jezelf afwijst kun je het volgende tegen jezelf zeggen:
“Wat goed dat het me opvalt! ik ga hier mee stoppen.”
De waardering dat het je opvalt en de positieve intentie om er mee te gaan stoppen zijn twee krachtige methodes om zelfafwijzingen te verminderen.
Kies altijd voor een positieve benadering.
Wijs het afwijzen zelf nooit af! In dat geval zou het betekenen dat je jezelf 2x afwijst. De afwijzing en het feit dat je jezelf afwijst omdat je je hebt afgewezen.
Hou vol!
Doordat je dermate geconditioneerd bent kun je het afwijzen niet in een keer beëindigen. Je zult dus steeds alert moeten blijven dat je jezelf niet afwijst. Hierbij geld: oefening baart kunst.
Als je altijd met rechts schrijft is het lastig om met links te leren schrijven. In stress situaties zal je onmiddellijk geneigd zijn om toch weer de rechterhand te pakken.
Voor de zelfafwijzingen geld hetzelfde. Tijdens stressvolle situaties zal je in het begin jezelf nog afwijzen. Baal hier niet van. Waardeer dat het je opvalt. Uiteraard geld dat de aanhouder wint.
Wanner je het patroon van zelfafwijzing regelmatig doorbreekt, merk je steeds vaker dat je lekkerder in je vel gaat zitten en positiever bent.
Wijs jezelf niet af. Geef jezelf wat vaker een schouderklopje. Dat helpt!
Het kan sneller!
De zelfafwijzing is een automatisch gevolg van een onderliggende conditionering. Deze conditionering wordt actief door bepaalde triggers.
Stel je maakt een fout. Deze fout triggert je in je conditionering. Vervolgens komt er automatisch een gedachte ‘wat stom van me’. Het is onmogelijk om deze gedachten te voorkomen. De gedachte is geconditioneerd en gaat geheel automatisch.
De conditionering is natuurlijk niet handig. Waarom zou je jezelf afwijzen als je een fout maakt? Van fouten kan je leren. Wie niets fout doet, leert niets.
Als je de conditionering onderzoekt en bij de bron aanpakt verdwijnt de zelfafwijzing als vanzelf.
Meestal hebben mensen meerdere conditioneringen die leiden tot zelfafwijzing. Elk afzonderlijk dient te worden aangepakt om van het patroon van zelfafwijzing af te komen.
Zoek hulp!
Het is heel lastig om zelf op zoek te gaan naar de onderliggende conditionering. Het is een onbewust en automatisch patroon wat vaak al is ontstaan in de vroege kindertijd.
Een goede coach of therapeut van het BurnoutTeam kan je begeleiden om je beperkende conditioneringen aan te pakken. De coach leert je op zoek te gaan naar de conditionering en de oorzaak. Je leert ze beiden te neutraliseren.
Op deze manier leer je al je beperkende conditioneringen en zelfafwijzingen positief te transformeren. Zelfafwijzing komt dan bijna niet meer voor. Daarnaast ben je in staat om zelfstandig de overige conditioneringen aan te pakken. Je krijgt steeds meer zelfvertrouwen en voelt je positiever en gelukkiger.
Wil jij stoppen met jezelf af te wijzen?
Meld je aan voor onze e-mail nieuwsbrief,
en mis geen waardevol burn-out nieuws meer!
